ဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တရားစီရင္ေရး

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လက္ရွိအရပ္ဖက္အစိုးရလက္ထက္တြင္ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ဥပေဒက႑မ်ားအပါအ၀င္၊ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား (CSOs) မ်ားသည္လည္း၊ ထိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ေထာက္ပံ့မႈအမ်ိဳးမ်ိဳး ေပးအပ္ေနပါသည္။ EMReF အဖြဲ႕သည္ ႏိုင္ငံတကာသုေတသနအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၊ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားျဖင့္ ဥပေဒႏွင့္ တရားစီရင္ေရးက႑မ်ားရွိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္း စဥ္မ်ားအရ၊ မူ၀ါဒႏွင့္ စီမံခ်က္မ်ားေရးဆြဲေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရာတြင္ ပါ၀င္ကူညီေပးေနပါသည္။ ထိုႏိုင္ငံတကာ သုေတသနဌာနမ်ားႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ တရားစီရင္မႈကို လက္လွမ္းမီေရးႏွင့္ ပံုစံတက်မဟုတ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သုေတသန လုပ္ငန္းမ်ားကို တိုင္းရင္းသား ေဒသ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔တြင္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။

EMReF အဖြဲ႕သည္ ပ်ိဳးပင္၊ Danish Institute of International Studies ႏွင့္ ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအစီအစဥ္စသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလွ်က္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ တရားစီရင္မႈကို လက္လွမ္းမီေရး၊ ပံုစံတက်မဟုတ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္မ်ားႏွင့္ ဓေလ့ထံုးတမ္းဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရးစနစ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သုေတသနမ်ား ျပဳလုပ္ေနပါသည္။ သုေတသနဧရိယာမ်ားတြင္ ကခ်င္၊ ကရင္၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ရွမ္းႏွင့္ ရန္ကုန္ ေဒသမ်ား လႊမ္းျခံဳပါ၀င္သည္။ ပံုစံတက်မဟုတ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို ေလ့လာရန္အတြက္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုမ်ားက တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ နယ္ေျမမ်ားတြင္လည္း သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

  • ဥပေဒစိုးမိုးမႈႏွင့္ တရားစီရင္ေရးကို လက္လွမ္းမီမႈေလ့လာျခင္းသုေတသနလုပ္ငန္း (Rule of Law and Access to Justice Mapping) ကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး၊ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္တို႔မွ ေက်းရြာ/ရပ္ကြက္ (၂၄)ခု လႊမ္းျခံဳပါ၀င္သည္။
  • အသြင္ကူးေျပာင္းေနဆဲျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေန႔စဥ္တရားစီရင္ေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရး (Everyday Justice and Security in Myanmar in Transition) သုေတသနလုပ္ငန္းသည္ ေလးႏွစ္ၾကာေဆာင္ရြက္သည့္ သုေတသနျဖစ္ၿပီး၊ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ဤစီမံကိန္းကို Danish Institute of International Studies (DIIS)၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ မႏုႆေဗဒဌာနႏွင့္ EMReF တို႔က ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သည္။ ဤစီမံကိန္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပံုစံတက်မဟုတ္ေသာ တရားစီရင္ေရး စနစ္မ်ား၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရးစနစ္မ်ားႏွင့္ ၄င္းတို႔၏ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ေလ့လာပါသည္။ သုေတသနအစီအစဥ္တြင္ ရန္ကုန္၊ မြန္ႏွင့္ ကရင္ေဒသမ်ား လႊမ္းျခံဳပါ၀င္သည္။ စီမံကိန္း ကာလအတြင္း သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ျခင္းအျပင္၊ ဥပေဒစနစ္မ်ားစြာႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုေရးရာ (Legal Pluralism and Ethnography) ဘာသာရပ္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ပညာေရးအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ CSOs မ်ားကို သုေတသနစြမ္းရည္မ်ား တည္ေဆာက္ေပးရန္လည္း ရည္ရြယ္ထားပါသည္။
  • ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တရားစီရင္မႈကို လက္လွမ္းမီမႈႏွင့္ ပံုစံတက်မဟုတ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္မ်ားကို ေလ့လာျခင္း (Access to Justice and Informal justice system in Myanmar)သုေတသန လုပ္ငန္းကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္လယ္တြင္ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး၊ ကခ်င္၊ ရခိုင္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္မ်ားတြင္ တရားစီရင္မႈကို လက္လွမ္းမီမႈႏွင့္ ပံုစံတက်မဟုတ္ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္မ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္ခဲ့သည္။ ဤစီမံကိန္းကို ကုလသမဂၢဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအစီအစဥ္ (UNDP) မွ ရန္ပံုေငြေထာက္ပံ့ပါသည္။